تغذیه مناسب یکی از نکات ضروری برای داشتن زندگی سالم و بانشاط است در دوران سالمندی لازم است از تمامی گروه های غذایی به مقدار توصیه شده استفاده شود.

نیازهای تغذیه ای

درافراد مسن مصرف روزانه 8 - 6 ليوان مايعات ترجيحا“ آب براي پيشگيري از يبوست وكم آبي بدن توصيه كنيد، زيرا افراد مسن عليرغم نياز واقعي به مايعات كمتر احساس تشنگي مي كنند و به همين دليل بيشتر مستعد كم آبي بدن و يبوست هستند.

با افزايش سن نياز به انرژي كاهش مي يابد به همين علت نياز متابوليسمي بدن به انرژي كمتر از سايرگروه هاي سني است. افراد مسن فعاليت بدني كمتري دارند و در نتيجه نيازمند غذاي كمتري براي ثابت نگهداشتن وزنشان هستند. براي محدود كردن دريافت انرژي، توصيه كنيد غذاهاي كم حجم و غني از مواد مغذي را بيشتر مصرف كنند و مصرف مواد شيرين و چربي ها را نيز كاهش دهند.

از آنجاییكه در سالمندان نياز به انرژي كاهش مي يابد، پروتئين مورد نياز بدن بايد از منابع با كيفيت بالا )از لحاظ پروتئين( مانند گوشتهاي كم چربي، مرغ، ماهي، سفيده تخم مرغ، فرآورده هاي لبني بدون چربي يا كم چربي تامين شود. غلات و حبوبات نيز از منابع گياهي پروتئين هستند كه اگر با هم مصرف شوند تمامي اسيدهاي امينه ضروري مورد نياز بدن را تامين مي كنند. پروتئين حدود 15 % كل انرژي روزانه راتشكيل مي دهد. توصيه كنيد حدود نيمي از پروتئين مصرفي از نوع حيواني و مصرف گوشت در سنين سالمندي بايد متعادل )حدود سه نوبت در هفته( باشد.

 مصرف چربيها بايد در رژيم غذايي سالمندان محدود شود.

توصیه های تغذیه ای برای سالمندان دارای اضافه وزن یا چاق

به علت اينكه در بعضي از بيماران كاهش وزن يا چربي بدن آسان نيست بايد پيشگيري از اضافه وزن را در اولويت قرار داد. اين اقدام خصوصا"براي افرادي كه اضافه وزن دارند توصيه مي شود.

در صورتي كه علت افزايش وزن احتباس آب در بدن به علت بيماري باشدكاهش مصرف نمك را توصيه كنيد.

در افرادي كه هايپركلسترولمي دارند براي كاهش LDL خون رژيم غذايي با محدوديت مصرف چربي هاي جامد و كلسترول كمتر از 200ميلي گرم در روز توصيه كنيد

در صورت بالا بودن تري گليسيريدها تاكيد كنيد مصرف مواد شيرين، قند و شكر و انواع چربي ها را كاهش دهند )حداكثر 30 % از كل كالري مورد نياز روزانه بدن از چربي ها تامين شود به شكلي كه بيشترين مقدار آن از منابع غير اشباع باشد(علت افزايش وزن ناخواسته به همراه افزايش تري گليسيريد و كلسترول خون مي تواند محدوديت مصرف چربي نيز باشد زيرا افرادي كه رژيم غذايي شديد بدون چربي را رعايت مي كنند كربوهيدرات )شامل قندهاي ساده نظير قند و شكر و مواد نشاسته اي مانند نان، برنج، سيب زميني و ...( بيشتري مصرف مي نمايند كه ناخواسته سبب افزايش وزن مي شود. بنابراين به جاي تاكيد زياد به كاهش مصرف چربي و كلسترول بهتر است مصرف انواع غذاها از گروههاي غذايي مختلف و به ميزان متوسط و متعادل را توصيه كنيد

توصیه های تغذیه ای در مبتلایان به سوء تغذیه لاغری

رژيم غذايي بايد حاوي مقادير مناسبي روي مانند جگر، عدس، نخود سبز، نان گندم كامل مانند سنگك، گوشت و لبنيات باشد. مكمل مولتي ويتامين حاوي روي نيز مي توان تجويز كرد.

- برنامه غذايي و ميان وعده ها را بر اساس اشتها و ميل و رغبت بيمار تنظيم نماييد. بهتر است به فاصله هر 3 - 2 ساعت ميان وعده اي ميل نمايند.

-  مصرف منابع مهم كلسيم ، ويتامين هاي D و B12 و يا مكمل هاي آن توصيه مي شود.

- روزانه 8 - 6 ليوان مايعات )آب ، شير، چاي، دوغ، آب ميوه طبيعي و ...(

• مصرف روزانه 6 - 5 وعده غذاي سبك

• تنوع در مصرف روزانه مواد غذايي

• ميانگين كالري دريافتي روزانه در مردان بالاي 51 سال 2200 كيلوكالري و در زنان 1900 كيلوكالري مي باشد. احتمال سوء تغذيه در افرادي كه كمتراز 1500 كيلوكالري در روز مصرف مي كنند افزايش مي يابد. در اين موارد بايد از مكمل هاي تامين كننده انرژي استفاده كنند.

• مصرف مقادير كافي انواع گوشت بر اساس وضعيت چربي، فشار خون و اسيد اوريك توصيه شود. در صورت ابتلاء به آنمي حتما" گوشت قرمز به ميزان مناسب در برنامه غذايي گنجانده شود.

 مصرف روزانه g/kg 25/1 - 1 پروتئين براي سالمندان توصيه مي شود )مردان حدود 56 و زنان 46 گرم(.

- روزانه بطور مرتب 2 تا 4 سهم ميوه و 3 تا 5 سهم سبزي مصرف كنند

-ميزان ميوه و سبزي مصرفي نبايد در حدي باشد كه سبب كاهش اشتها و يا مشكلات گوارشي شود.همچنين در اين گروه ازسالمندان به خصوص در صورت وجود مشكلات دنداني و گوارشي بهتر است سبزي ها به شكل پخته همراه با كمي روغن زيتون و يا انواع پنير براي هضم راحت تر و انرژي بيشتر و ميوه ها به شكل كمپوت مصرف شود.

- ميوه ها به عنوان ميان وعده حتما" به طور مرتب و روزانه مورد استفاده قرار گيرد.

- سبزي هايي نظير گوجه فرنگي، هويج و گل كلم به عنوان ميان وعده به شكل خام در سالاد و يا به شكل بخار پز يا آب پزميل شود.

-از غذاهاي تهيه شده با سبزي ها )انواع آش، سوپ، برخي از خورش ها و ...( بيشتر استفاده شود.

-براي افزايش اشتها در سالمندان لاغر غذا در بشقاب بزرگتركشيده شود و از سبزيهاي رنگي )هويج، گوجه فرنگي، فلفل دلمه اي و ......( در غذا استفاده شود.

-از غذاهایی که تهیه آنها آسان است مانند فرنی،ماست و خیارحاوی کشمش و گردو وشیربرنج،پوره تخم مرغ و سیب زميني و شله زرد براي تكميل انرژي دريافتي توصيه مي شود.

- استفاده از غذاها و نوشيدني هاي غني شده )با انواع ويتامين ها و املاح( در تغذيه از راه دهان يا استفاده از لوله وTPNدر موارد پيشرفته تر توصيه مي شود.

- در صورت وجود ديسفاژي غذاها بايد به شكل خرد شده و يا نرم و پوره شده استفاده شوند. در زمان غذا خوردن نيزبايد بدن در وضعيت مناسب، در حالت نشسته و راست قرار داشته باشد.

- به تداخل داروها و مكمل ها با هم و با مواد غذايي توجه شود.

نرم افزار رژیم درمانی هایپر دایت